Türkiye’de elektronik ticaret alanındaki kanuni düzenlemeler Avrupa ve Amerika’da olduğu gibi kapsamlı bir çerçeveye oturmuyor. Ancak e-ticaret hacmi her geçen gün büyüyor. Dünya çapında e-ticaret hacminin 2021 yılında 4,2 trilyon doları bulması bekleniyor. Türkiye’de ise söz konusu rakam, henüz 52.2 milyar Türk Lirası seviyesinde.
Türkiye’de ilk defa elektronik ticaretin düzenlenmesine ilişkin kanun 2014 yılında yapılıyor. 6563 Sayılı “Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun” ancak 5 Mayıs 2015 tarihinde yürürlüğe giriyor. Kanuni düzenleme ile; e-ticaret yapan şirketler ile alıcıların arasındaki ticari ilişkilere temel yasal düzenlemeler getiriliyor. Peki, e-ticaret kanunu nedir? Neleri kapsıyor? İşte cevapları…
E-Ticaret Kanunu Nedir?
Türkiye’deki e-ticarete ilişkin yasal düzenlemelerin oldukça geç kaldığı söylenebilir. E-ticaret kanunu, elektronik ticarete ilişkin esas ve usulleri belirleyen ve onları düzenleyen kanun olarak tanımlanıyor. 6583 sayılı E-ticaret kanunu, Türkiye’de 2015 yılının Mayıs ayında yürürlüğe giriyor. Kanun temel olarak; hizmet sağlayıcılar, aracı hizmet sağlayıcıların sorumlulukları, elektronik iletişim araçları üzerinden yapılan sözleşmeler ve elektronik ticaret temelli bilgi vermeye ilişkin yükümlülükleri, bu kapsamda uygulanabilecek yaptırımları içeriyor. Öte yandan ilgili kanun; Avrupa Birliği (AB) uyum çerçevesinde ele alınıyor. Bu bağlamda; kişisel verilerin korunması, iletişim gizliliği ve tüketicilerin e-ticaret işlemlerinde korunmasını amaçlıyor.
E-Ticaret Kanununun Kapsamında Neler Var?
Elektronik Ticaretin Düzenlenmesine İlişkin Kanun, altı ana başlık altında toplanıyor. Sıralanan 6 başlık kanunun kapsamını detaylı biçimde oluşturuyor;
- İzinli veritabanı,
- Onay alma,
- Ret imkanı,
- İçerik,
- Şikayet,
- Ceza.
İzinli Veritabanı
Kanun, yürürlüğe girdiği 5 Mayıs 2015 tarihinden önce hizmet veren kuruluşların sahip olduğu kullanıcıların bilgilerini (e-mail, telefon numarası, isim – soyisim vb.) içeren veritabanlarını kullanabilme hakkı veriyor. Söz konusu geçici madde tartışmalara yol açıyor. Ancak kanunun da bir noktadan başlatılması gerekliliği de gözardı edilemiyor. Öte yandan, kullanıcılar için olumsuz olarak gözükse de kanun kapsamındaki diğer maddelerde ise izinli veritabanlarından kullanıcıların istemesi durumunda çıkabileceklerini de düzenliyor.
Onay alma
Elektronik Ticaretin Düzenlenmesine İlişkin Kanunu’nun “Onay Alma” başlığı; kullanıcıların elektronik ortamda kişilere ait bilgilerin talep edilmesi, alınması ve abonelik işlemleri gibi elektronik posta gönderimlerini düzenliyor. Onayın; yazılı ve elektronik iletişim araçlarıyla kişilerden talep edilebileceği ifade ediliyor.
Ret imkanı
Kullanıcıların ret imkanı kapsamında; hizmet sağlayıcıların kullanıcılara abonelik, e-mail gönderimi, kısa mesaj gönderimi gibi onayları ret imkanı ifade ediliyor. Ret imkanının kolay biçimde ve ücretsiz şekilde yapılması ve onay verilen iletişim kanalıyla sağlanması gerektiği kanun kapsamında güvenceye alınıyor.
İçerik
Kullanıcılara farklı iletişim kanallarıyla iletilecek tüm içeriklerin onay beyanı kapsamında olması gerekiyor. Kullanıcılara gönderilen içeriklerde; MERSIS numaraları, ticari ünvanlar, esnaflar için ise isim, soyisim ve TC kimlik numarası ile gönderilmesi şart koşuluyor. Öte yandan; iletide hizmet sunanın telefon numarası, kısa mesaja ait numara, elektronik posta adresleri gibi erişilebilecek iletişim bilgilerinin en az bir tanesinin yer alması gerekiyor. Promosyon, indirim, kampanya gibi bilgilerin geçerlilik süreleri de açıkça belirtilmesi de şart koşuluyor.
Şikayet
Kullanıcıların şikayet hakları bulunuyor. Hizmet verenlerin gönderdiği; SMS, elektronik posta, sesli arama için ayrı ayrı yapılabiliyor. Her bir başvuru; e-devlet kapısından ya da ilgil bakanlığın internet sayfası üzerinden ya da yazılı olarak elden şikayet dilekçesi sunularak yapılabiliyor.
Ceza
Elektronik Ticaretin Düzenlenmesine İlişkin Kanunu’nun “Ceza” başlığı altında; tüm hak ihlalleri maddi karşılık olarak belirtiliyor. İçerikte hizmet sağlayıcıların bilgisinin bulunmaması halinde bin TL’den 10 bin TL’ye kadar. Promosyonla ilgili açıklayıcı bilgi yer almıyorsa, 2 bin TL’den 15 bin TL’ye kadar. Onay alınmadan veyahut onaya uygun olmayacak biçimde gönderilen iletilere ilişkin; bin TL’den 5 bin TL’ye kadar idari para cezalarının uygulanacağı ifade ediliyor. Söz konusu izinsiz iletilerin birden fazla kişiye gönderilmesi durumda ise ceza 10 katına kadar arttırılabiliyor.