Bugün UX ve UI kavramlarının önemini artırmasıyla birlikte çoğunluk tarafından UX ve UI nedir, hangi özelliklere sahiptir ve birbirlerinden hangi noktalarda ayrılırlar vb. sorular sıklıkla duyulmaya başlamıştır. Bu yazımızda ilgili sorulara yanıt verecek, hayatın her alanındaki tasarımlarda vazgeçilmez konumda olan UX ile UI’ın bilinmesi gereken yanlarına ineceğiz.
UI NEDİR, HANGİ ÖZELLİKLERE SAHİPTİR?
Adını, İngilizce User Interface kelime grubunun baş harflerinden alan UI, Türkçe Kullanıcı Arayüzü anlamına gelir ve bir tasarımın dış görünüş (arayüz) özelliklerini kapsar. Örneğin, bir kullanıcının eriştiği bir web sitesinde zorluk yaşamadan dolaşması, aradığı bilgiye kolayca ulaşması ve bu konfor sayesinde sitede uzun süre kalmasını sağlamak için kullanılan görsel tasarımların tamamı UI’dır. Estetik detaylar ve görünümle ilgilenen UI ile amaçlanan, biçimsel odaklı iyileştirmelerdir. Sayfa yapısı, butonlar, resimler, çizgiler, renkler gibi grafik elemanları UI tasarımının bir parçasıdır. UI tasarımcılarının temel olarak kullandığı programlara örnek olarak Adobe XD, Sketch, Gravity Design, Affinity Designer, Figma, Adobe Illustrator ve Adobe Photoshop verilebilir.
UX NEDİR, HANGİ ÖZELLİKLERE SAHİPTİR?
UX de bir kısaltma olup adını İngilizce User Experience’in baş harflerinden alır. Türkçeye Kullanıcı Deneyimi olarak çevrilen UX tasarımı, arayüzden ziyade kullanıcı etkileşimine, bir tasarımın hızına, teknolojik yeterliliğine ve işleyiş özelliklerine odaklanır. UX tasarımcısı temel olarak MindManager, MockPlus, SmartDraw, UserTesting gibi programları, yardımcı yazılım olarak da AppCooker, Microsoft Visio, Time Doctor, Trello, InVision vb. programları kullanır.
UX İLE UI ARASINDAKİ FARKLAR
Başarılı bir tasarım için birbirinden ayrılmaması, bir bütün hâlinde tasarım sürecine dâhil edilmesi gerken UX ile UI, kimi zaman birbirine karıştırılabilmekte. Bu nedenle UX ve UI tasarımların kendine has özelliklerine ve farklarına değinmek, konuyla ilgililerin aklındaki soru işaretlerini gidermede faydalı olacaktır.
UI, bünyesinde dijital aşamaları barındırırken UX, kullanıcı davranışlarına eğilir ve onları dijital dünyadan ayrı tutar ancak yine de dijital ortamda teste tabi tutar. UI, ortaya çıkan tasarımın görselliğine odaklanır, ilgili tasarımın kullanıcı gözünde nasıl görüneceğini hesaba katar. UX ise görsellikten ziyade kullanıcının bu tasarımla nasıl etkileşime geçeceğini kurgular. Bu farklardan yola çıkarak UX’ın UI’yı kapsayan daha geniş çerçeveli bir kavram olduğunu söylemek mümkündür. Diğer bir deyişle UX soyut, UI somut çıktılar verir.
Web sitesi yerine çamaşır makinesini ele alalım. Makinenin genel görünüşü, sahip olduğu renkler, düğmeler, deterjan koyma bölmeleri vb. tasarım özellikleri UI tasarımcısının sorumluluğundadır. Makine kapağının hangi yöne açıldığı, deterjan bölmesinin işlevselliği, renk uyumunun müşteriyi memnun edip etmeyeceği gibi detaylar da UX tasarımcısının ilgilendiği noktalardır. Ya da bir konutta bölmeler oluşturup bunlardan hangisinin oda, hangisinin salon, hangisinin banyo olacağını, bu alanlarda kullanılması gereken zemin ve duvar malzemelerinin hangileri olacağını ya da ışıklandırmaların nasıl yapılaması gerektiğini UX belirlerken UI, bu planları uygulamaya alan taraftır.
Çok daha basit bir örneklerle UX ile UI arasındaki farkın daha da net anlaşılması mümkün olacaktır: Bir bardak tasarımı düşünün. Sıcak içecekleri içebilmek için kullanılacak kâğıt bir bardak tasarımı UI iken bu içeceğin sıcaklığını hesaba katıp (kullanıcı deneyimini ön planda tutup) tasarımı değiştirmeden malzemenin el yakmayan özellikte seçilmesi UX’tir. Bir ketçap şişesinin kapak yukarıda kalacak şekildeki klasik tasarımı UI iken şişenin ağzı üstünde dik durur pozisyonda tasarlanması (kolay kullanım) UX’tir.
Birbirilerinden farklı yanları olsa da anıldığı üzere UX ve UI, tüm tasarımlarda bir arada kullanıldığında ortaya hem görsel hem işlev açısından başarılı tasarımlar çıkacağı unutulmamalıdır.